برخورد علی (علیه‌السلام) با مخالفان و جاهلان

---

شخصیت امام علی (ع) دارای ابعاد گسترده ای است که بحث از آن نیاز به تحقیق مستقل دارد. شهید مطهری در کتاب جاذبه ودافعه علی (ع)  به ابعادی از این شخصیت بی مثال پرداخته که کمتر مورد توجه واقع می گردد.این کتاب با استناد به اسناد تاریخی به ویژگیهای امام علی (ع) در مواجهه با دیگران می پردازد که گروهی را به خود جذب کرده و دیگرانی را دفع می کند.  شهید مطهری این ویژگی را اساسا به اسلام نسبت داده است. 

---

علت عمده پرداختن به مساله خوارج و نحوه برخورد حضرت علی(علیه‌السلام) با آنان و نیز مرور عقاید و افکار آنان در عصر و نسل حاضر، به رغم انقراض کامل آنان، نفوذ رویکرد و اشاعه نگرش آنان در بین ملتها و احزاب و گروههای مختلف در سال‌های بعد از انقراض آنان می‌باشد.

ضربات و خساراتی که از طریق اشاعه طرز تفکر و عقاید آنان به اسلام و مسلمین وارد آمده آنقدر سنگین و گران است که طرح و تبیین مجدد محورها و معیارهای اصلی عقاید آنان را بر متفکران و مفسران و اندیشه‌ورزان دینی واجب ساخته و آشنا نمودن توده‌های مسلمان با آسیب‌ها و آفت‌هایی که از این طریق، جامعه مسلمین را تهدید می‌کند از ضروریات قطعی فرآیند فعالیت‌های فکری و فرهنگی امروز نهادهای ذیربط به شمار می‌آید.

عبادتی عین جهالت!

---

شخصیت امام علی (ع) دارای ابعاد گسترده ای است که بحث از آن نیاز به تحقیق مستقل دارد. شهید مطهری در کتاب جاذبه ودافعه علی (ع)  به ابعادی از این شخصیت بی مثال پرداخته که کمتر مورد توجه واقع می گردد.این کتاب با استناد به اسناد تاریخی به ویژگیهای امام علی (ع) در مواجهه با دیگران می پردازد که گروهی را به خود جذب کرده و دیگرانی را دفع می کند.  شهید مطهری این ویژگی را اساسا به اسلام نسبت داده است. 

---

در مقاله قبل با عنوان "برخورد علی (علیه‌السلام) با مخالفان و جاهلان" به دو ویژگی مثبت و منفی و البته در مجموع خطرناک رویکرد و عملکرد خوارج اشاره شد. و در پایان گفته شد مبارزه با آنان که پیشانی‌های پینه بسته و جامه‌های زاهد مآبانه و زبان‌های دائم الذکر و اعتقادات محکم خود را با جهل و تعصب آمیخته بودند، تنها از شخصی چون امیرالمومنین علی علیه‌السلام برمی‌آمد و لاغیر. در اینجا تاکید می‌شود که مبارزه آن حضرت با مقدس مآب‌های جاهل «راه خلفا و حکام بعدی را هموار کرد که با خوارج بجنگند و خونشان را بریزند. سربازان اسلامی نیز بدون چون و چرا پیروی می‌کردند که علی با آنان جنگیده است و در حقیقت سیره‌ی علی راه را برای دیگران نیز باز کرد که بی پروا بتوانند با یک جمعیت ظاهر الصلاح مقدس مآب دیندار، ولی احمق پیکار کنند. در ادامه بحث دو ویژگی دیگر خوارج را با هم مرور می‌کنیم.

خلاصه کتاب سیری در نهج البلاغه

---

کوشش این کتاب همچنان که از نامش پیداست سیری در دنیای پر از زیبایی و شگفتی نهج البلاغه است.استاد مطهری کتاب شیرین نهج البلاغه را از نظر موضوعی به هفت بخش تقسیم نموده و توضیحاتی پیرامون آن داده است.در مقدمه ی این کتاب نیز از نحوه ی آشنایی خود با نهج البلاغه و دنیای پر راز و رمز آن سخن گفته و همچنین از استاد خود یادی نموده اند. 

---

این مجموعه نفیس و زیبا به نام(نهج البلاغه)که اکنون در دست ماست و روزگار از کهنه کردن آن ناتوان است. نهج البلاغه کتابی شگفت و گذشت زمان و ظهور افکار و اندیشه های نوتر وروشنتر مرتبا بر ارزش آن افزوده است. منتخبی از خطابه ها و دعاهها و وصایا و نامه ها و جمله های کوتاه مولای متقیان علی (ع) است که به وسیله سید شریف بزرگوار (رضی) در حدود هزار سال پیش گرداوری شده است. ص21

 کلمات امیرالمومنین (ع) از قدیمی ترین ایام با دو امتیاز همراه بوده است و با این دو امتیاز شناخته شده است:  یکی فصاحت و بلاغت و دیگری چند جانبه بودن و به اصطلاح امروز چند بعدی بودن. ص25

علی (ع) یگانه کسی است بعد از رسول خداکه مردم به حفظ و ضبط سخنانش اهتمام داشتند.ص28

از چهارده قرن پیش تا کنون جهان هزاران رنگ به خود گرفته فرهنگها تغیر و تحول یافته و ذایقهها دگرگون شده است.ص33

ممکن است کسی بپندارد که فرهنگ قدیم و ذوق قدیم سخن علی را می پسندد و در برابرش خاضع بود فکر و ذوق جدید به نحو دیگری قضاوت می کند اما باید بدانیم که سخن علی(ع)چه از نظر صورت و چه ازنظر معنی محدود به هیچ زمان و هیچ مکانی نیست انسانی و جهانی است.ص34
 

شخصیت حضرت علی(ع) از نگاه شهید مطهری

فیلسوف شهیر و حکیم فرزانه، علامه شهید مطهری(ره) کتابی دارد به نام “جاذبه و دافعه علی(ع) “ این کتاب مشتمل است بر یک مقدمه و دو بخش، در مقدمه، کلیاتی درباره جذب و دفع به طور عموم و جاذبه و دافعه انسان هابه طور خصوص بحث شده است. در بخش اول جاذبه علی(ع) که همواره دل هایی را به سوی خود کشیده و می کشد و فلسفه آن و فایده و اثر آن، موضوع بحث قرار گرفته است. در بخش دوم، دافعه نیرومند آن حضرت که چگونه عناصری را به سختی طرد می کرد توضیح و تشریح شده است. استاد شهید در این کتاب ثابت نموده که علی(ع) دو نیرویی بوده است و هرکس که بخواهد در مکتب او پرورش یابد باید دو نیرویی باشد. با این مقدمه کوتاه اینک فرازهایی از دیدگاه آن شهید بزرگوار را پیرامون شناخت وی از شخصیت ملکوتی حضرت علی(ع) به صورت اختصار خواهیم آورد ؛

  

اختلاف انسانها در جذب و دفع

در کتاب «جاذبه و دافعۀ علی علیه السلام» انسانها از لحاظ جاذبه و دافعه نسبت به افراد دیگر، به چهار دسته تقسیم شده اند:


1- افرادی که نه جاذبه دارند و نه دافعه،
2- مردمی که جاذبه دارند اما دافعه ندارند،
3- مردمی که دافعه دارند اما جاذبه ندارند،
4- مردمی که هم جاذبه دارند و هم دافعه،